Sosyal Ağ Sağlayıcılarına Reklam Yasağı
10.01.2021
31.07.2020 tarihinde 5651 sayılı İnternet Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile sosyal ağ sağlayıcılarına çeşitli yükümlülükler getirilmiştir. Bunlardan ilki 5651 sayılı Kanun’a yapılan ekleme ile getirilen temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğüdür. Kanuna göre;
Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünü 30 gün içinde yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına 10 milyon Türk Lirası idari para cezası verilecektir. Yükümlülüklerini 10 milyon Türk Lirası tutarındaki idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içinde yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına ise 30 milyon Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
2020 yılının Kasım ayında Facebook, Instagram, Twitter, Periscope, YouTube ve TikTok gibi sosyal ağ sağlayıcılarına 10 milyon Türk Lirası idari para cezası verilmiştir. İkinci 30 günlük sürenin sona ermesiyle sosyal ağ sağlayıcılarına 30 milyon Türk Lirası idari para cezası verilmiştir. Bu süreçte Youtube, 5651 sayılı Kanun’dan doğan yükümlülüklerini yerine getireceğini duyurarak temsilci belirlemiş ve bildirmiştir.
Reklam Yasağı Kimlere Geliyor?
Sosyal ağ sağlayıcıları için belirlenen yaptırımların üçüncü ayağı, 30 milyon Türk Lirası tutarındaki idari para cezasının tebliğinden itibaren başlamıştır. Bu tarihten itibaren 30 gün içinde 5651 sayılı Kanunun Ek 4. Maddesinin ilgili hükümleri aşağıdaki gibidir:
Başkan tarafından Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcısına yeni reklam vermesi yasaklanır, bu kapsamda yeni sözleşme kurulamaz ve buna ilişkin para transferi yapılamaz.
Yukarıda belirtilen 30 günlük yasal süre 2021 yılının Ocak ayında sona erecektir. BTK, Kanun’da yer alan yetkisini kullanır ise Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal ağ sağlayıcılarına reklam vermek yasaklanacaktır. Bu doğrultuda yeni bir sözleşme kurulması ve para transferi de mümkün olmayacaktır.
Reklamverenlere Yaptırım Uygulanabilir mi?
Türkiye’de binlerce şirket, yüzbinlerce KOBİ, özellikle Facebook ve Instagram üzerinden reklam vererek tanıtım yapmaktadır. Reklam yasağının uygulanması halinde ticari işletmeler büyük zarar görecektir. Burada 5651 sayılı Kanun’dan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarının tavrı da önemli olacaktır. Bu şirketlerin yasağın ilan edilmesi halinde reklam almaya devam edip etmeyecekleri belirsizdir.
5651 sayılı Kanun’da gerçek ve tüzel kişilerin ilgili sosyal ağ sağlayıcılarına reklam vermesinin yasaklanacağı belirtilmektedir. Ancak reklam vermeye devam eden kişilere uygulanabilecek herhangi bir yaptırımdan söz edilmemiştir. Kanaatimizce, cezada kanunilik ilkesi gereğince reklamverenlere 5651 sayılı Kanun kapsamında bir idari para cezası uygulanamayacaktır.
Ancak İdare’nin reklamverenlere ceza vermek “istemesi” durumunda Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin diğer maddeleriyle birlikte, özellikle 26.maddesine dayanabileceği değerlendirilmektedir. Bu maddeye göre;
“İlaçlar, beşeri tıbbi ürünler, tıbbi cihazlar, sağlık hizmetleri, gıdalar, takviye edici gıdalar, kozmetik ve temizlik ürünleri, tütün mamulleri ve alkollü içkiler gibi reklama ilişkin özel düzenlemesi bulunan mal veya hizmetlerin reklamları, ilgili mevzuatında yer alan reklam ve tanıtımla ilgili diğer hükümlere de uygun olmalıdır.”
Örneğin Reklam Kurulu, reklam yasağını ihlal eden avukatlara da bu maddeyi dayanak gösterip ceza vermiştir. Reklam Kurulu tarafından verilecek ceza Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri kapsamında 2021’de 114.326 TL olacaktır. Reklam Kurulu bazı durumlarda birden çok reklam için tek idari para cezasına hükmederken, bazı durumlarda her ihlal için ayrı ceza vermektedir.
Sonuç
- Sosyal ağ sağlayıcılarına reklam verilmesinin yasaklanması halinde; binlerce kurumsal şirket, yüzbinlerce KOBİ bu yasağı ihlal etmek durumunda kalabilir.
- 5651 sayılı Kanunda reklam yasağıyla ilgili reklamverenlere yönelik herhangi bir yaptırım öngörülmemiştir.
- İdare, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine dayanarak, dolaylı yoldan, reklamverenlere ceza verebilir.
- İdare’nin yasağı ihlal eden tüm taraflar için soruşturma yürütmesini ve ceza vermesini düşük bir ihtimal olarak görüyoruz.Ancak İdare, her zaman yaptığı gibi, birkaç şirketi seçip bu şirketlere ceza uygulayarak onlar üzerinden caydırıcılık sağlamaya çalışabilir.